Kirysy – opis gatunku i podstawowe porady hodowli

Kirysy to ryby należące do rodziny kirysowatych, które w naturalnym środowisku występują w wodach słodkich, stojących, a także w zbiornikach wolno płynących. Jest to gatunek ryb zamieszkujący obszar Ameryki Południowej. Wyjątkiem jest Hoplosternum punctatum, czyli gatunek kirysa zamieszkujący wody Panamy na obszarze Ameryki centralnej. Kirysy są coraz chętniej wybieranymi rybami do domowych akwariów.

Cechy charakterystyczne kirysów

Kirysy mierzą od 3,5 do 7 cm. Zazwyczaj są one okrągłe lub mniej krępe. Przykuwają wzrok urozmaiconym ubarwieniem i linią łącząca pyszczek ryby z płetwą grzbietową. Niektóre gatunki ryb, a także ich odmiany należące do rodziny kirysowatych mogą różnić się od siebie kształtem, kolorem i wielkością, jednak wyróżniają się kilkoma łączącymi je cechami.. Kirysy to ryby, które nie posiadają łusek. Zamiast nich mają pancerz z płytek kostnych biegnących wzdłuż ich ciała po obu jego stronach. Kirysy dobrze orientują się w otoczeniu za sprawą znajdującej się przy pyszczku pary wąsików lub dwóch par wąsików. Cechą charakterystyczną kirysów jest również kolec utworzony przez promień znajdujący się na płetwie grzbietowej, tłuszczowej i piersiowej. Większość ryb należących do rodziny kiryskowatych posiada mechanizm jelitowego oddychania. Oznacza to, że są one zdolne do pobierania powietrza atmosferycznego, co jest niezwykle ważne w sytuacji, gdy żyją w wodach, które są słabo natlenione. Kirysy żyją przy dnie, które jest przez nie przekopywane w celu znalezienia pokarmu. W przypadku kirysów łatwo dostrzec różnicę między samcami i samicami, gdyż jest ona widoczna nie tylko w ich wielkości, ale również w kształcie. Samce kirysów są mniejsze niż samice, a ich kształt jest smuklejszy. Ponadto ich płetwa grzbietowa może być nawet dwukrotnie dłuższa niż płetwa samic.

Popularne odmiany kirysów

W sklepach zoologicznych można najczęściej spotkać kilka odmian kirysów, do najpopularniejszych zaliczają się:

Kirys niebieski – zamieszkuje wody Brazylii. Długość jego ciała wynosi od 5 do 7 cm. Jego cechą charakterystyczną jest brunatna płetwa i wyjątkowe ubarwienie w odcieniu niebieskim. Dzięki temu kirys pięknie kontrastuje z ciemnym podłożem akwarium. W przypadku hodowli kirysów niebieskich należy brać pod uwagę, że jest on mniej płodny niż pozostałe odmiany.

Kirys pstry – podobnie jak kirys niebieski odmiana pstra pochodzi z okolic Brazylii, jego długość wynosi około 7 cm. Ciało kirysów pstrych ma metaliczny połysk. Odmiana ta ma barwę żółto-szaro-zieloną. Na niektórych przedstawicielach tej odmiany zauważyć można niewielkie plamy umiejscowione na płetwach. Samce kirysów pstrych są mniejsze niż samice.

Kirys spiżowy – ten gatunek kirysów zamieszkuje obszary Ameryki Południowej, czyli wody Argentyny, a także Wenezueli. Kirysy spiżowe mają długość zbliżoną do kirysów pstrych, jednak charakteryzują się sylwetką, która jest bardziej wygrzbiecona. Mają szarobrunatną barwę z odcieniami żółci. Samiec jest dużo szczuplejszy od samicy.

Kirysek strumieniowy – to kolejny gatunek z rodziny kirysów pochodzący z wód brazylijskich oraz peruwiańskich. Jego długość wynosi od 5 do 7 cm. Jego ubarwienie jest żółto-pomarańczowe, jednak ma również szarawy nalot. Kiryski strumieniowe nie pożerają ikry.

Kirysek tygrysi – najczęściej wybieraną odmianą kirysów do akwarium są kiryski tygrysie, które zamieszkują wody Kolumbii, Peru i Ekwadoru. Mają srebrzyste ubarwienie w czarne kropki i paski. Na płetwie grzbietowej kirysów tygrysich znajduje się czarna plama. Ich cechą charakterystyczną jest pyszczek, który jest najdłuższy u wszystkich kirysów.

Kirys albinos – to kolejna odmiana z rodziny kirysów zamieszkująca wody Amazonki na obszarach Brazylii. Długość dorosłych osobników wynosi ok. 6 cm. Kirys albinos ma połyskujące biało-różowe ubarwienie. Jego cechą charakterystyczną jest całkowicie czerwona tęczówka i nachodzące na siebie łuski, które przypominają pancerz. Samice kirysów albinosów są większe, a także szersze od samców, jednak samce posiadają wyższą płetwę grzbietową, która jest ostro zakończona.

Odpowiednie akwarium dla kirysów

Ponieważ kirysy są rybami zamieszkującymi wody stojące, to nie mają dużych wymagań. W związku z tym nie jest konieczny zakup dużego akwarium. Do ich hodowli wystarczający będzie zbiornik o pojemności kilkudziesięciu litrów. Jako podłoże najlepiej sprawdzi się drobnoziarnisty piasek, który kirysy będą chętnie przeszukiwać, aby znaleźć pożywienie. Niezbędne jest nakrywanie akwarium, gdyż kirysy mogą wyskoczyć. Oświetlenie zbiornika nie powinno być zbyt silne. Istotny jest wybór roślin, gdyż powinny one mieć duże liście. W przypadku gdy w akwarium będą znajdować się wyłącznie kiryski, należy pamiętać, aby w zbiorniku nie umieszczać zbyt dużo zieleni, w szczególności pływającej, ponieważ kirysy czerpią wodę znad jej powierzchni, w związku z czym zbiornik wodny powinien im to umożliwić odpowiednią ilością miejsca. W akwarium powinny znajdować się kryjówki, korzenie, a także kamienie.

Hodowla kirysów

W hodowli kirysów istotne jest oczyszczanie akwarium z zabrudzeń takich jak resztki pokarmu i fekalia. W związku z tym, że kirysy przekopują podłoże akwarium w poszukiwaniu pokarmu, niezwykle istotne jest usuwanie mułu z jego dna, gdyż w momencie poszukiwań muł będzie unosił się do góry i osadzał na roślinach i innych ozdobach. Można temu zapobiec, montując filtr zewnętrzny z kilkoma rodzajami wkładów filtracyjnych. Jeżeli akwarium znajduje się w ciepłym pomieszczeniu, grzałka może okazać się zbędna, gdyż idealna temperatura dla kirysów to 19-21 stopni, natomiast twardość wody 2-12 Gh. Najlepiej, aby kirysy znajdowały się w akwarium z kirysami tego samego gatunku, maksymalnie ok. 8 szt. Dzięki temu można z łatwością dopasować warunki w zbiorniku do wymagań ryb. Kirysy z tego samego gatunku czują się dobrze w swoim towarzystwie, są śmielsze i bardziej aktywne w akwarium. Długość akwarium dla jednego kirysa powinna wynosić od 80 do 120 cm. Długość ta jest uzależniona od wielkości ryb. Kirysy mogą być umieszczone w akwarium z innymi rybami, ponieważ większość gatunków pływa w wyższych partiach wody, natomiast kirysy pływają przy dnie. Ponadto nie są one agresywne, mogą współdzielić akwarium np. z Razbora galaxy.