„Grzej bezpiecznie” czyli nowa kampania informacyjna o bezpiecznym ogrzewaniu akwarium

Po co nam grzałka w akwarium?

Temperatura wody ma znaczący wpływ na dobrostan akwariowych, zmiennocieplnych zwierząt. Dla zapewnienia prawidłowych warunków hodowli ryb potrzebne jest utrzymywanie w zbiorniku temperatury na określonym, stabilnym poziomie.

Gwałtowne wahania czy utrzymywanie temperatury wody niezgodnej z wymaganiami hodowanych gatunków negatywnie wpływa na ich  odporność, rozmnażanie, może być też przyczyną chorób, a w skrajnych przypadkach prowadzić do skrócenia życia.​

Grzałka do akwarium: tania czy droga?

Na rynku znajdziemy szeroką ofertę grzałek, których ceny wahają się od kilkunastu do kilkuset złotych. Jak wybrać tę właściwą? I czy każda grzałka jest w stanie zapewnić optymalne warunki termiczne, wysokie standardy bezpieczeństwa i odpowiedni pobór mocy? Intuicyjna odpowiedź na to pytanie brzmi: NIE, i potwierdziły to testy przeprowadzone w 2022 roku przez Dział Badań i Rozwoju Aquael na kilkunastu dostępnych na rynku modelach grzałek do akwarium.

Jeśli grzałka utrzymuje pożądaną temperaturę wody w zbiorniku to zazwyczaj jej praca nie budzi podejrzeń akwarysty. Zresztą, przeciętni konsumenci nie dysponują z reguły sprzętem pomiarowym, dzięki któremu mogliby sprawdzić np. deklarowane na opakowaniu i rzeczywiste wartości dotyczące poboru mocy czy tego, ile godzin na dobę pracuje ich grzałka. Nie zawsze orientują się też w wymogach dotyczących zgodności oznaczeń znajdujących się na grzałce z istniejącymi normami prawnymi. Dlatego często o wyborze konkretnego modelu grzałki decyduje po prostu cena.

Inżynierowie z Działu Badań i Rozwoju Aquael stworzyli katalog parametrów i cech, na które należy zwracać uwagę jeśli zależy nam na wyborze sprawnej i bezpiecznej grzałki do akwarium. W oparciu o te parametry przeprowadzili też wspomniane wcześniej testy różnych modeli grzałek do akwariów.

Na co zwracać uwagę przy wyborze grzałki?

     1. Zgodność oznaczeń i informacji z obowiązującymi normami​

Komplet informacji dla użytkownika znajduje się na tabliczce znamionowej. Jest to jakby dowód osobisty urządzenia, który informuje o jego najważniejszych parametrach. Tabliczka znamionowa powinna zawsze znajdować się na urządzeniu w postaci naklejki bądź tampondruku.

Najważniejsze informacje, jakie powinny znajdować się na tabliczce znamionowej grzałki to:

– nazwa i dane producenta

– oznaczenie mocy –  wyrażone w watach (W)

– częstotliwość – wyrażona w hercach (Hz)

– stopień szczelności – informuje o nim oznaczenie IP czyli międzynarodowy standard służący m.in. do określania stopnia ochrony lub szczelności obudowy urządzenia elektrycznego przed ingerencją takich czynników jak ciała stałe, woda czy pył. W przypadku sprzętu akwarystycznego, oznaczenie poinformuje nas o tym, czy dany sprzęt jest bezpieczny i jak długo taki pozostanie podczas kontaktu z wodą. Parametr szczelności określany jest za pomocą 8 stopniowej skali IPX według której zero określa najniższą szczelność, a 8 najwyższą

– symbol CE – wskazuje, że dany wyrób został zbadany przez producenta i uznany za spełniający wymogi UE w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska

– symbol WEEE – informacja o tym, że dany produkt musi trafić do specjalnego punktu, gdzie zostanie poddany recyklingowi i nie wolno  wyrzucić go do niesortowanych odpadów

Opcjonalnie także:

– symbol EAC – czyli znak potwierdzający zgodność produktu z normami i standardami jakości i bezpieczeństwa obowiązującymi na rynkach państw należących do Unii Celnej (Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej) czyli Rosji, Kazachstanu, Białorusi, Armenii i Kirgistanu

– UKCA – United Kingdom Conformity Assessed to znak zgodności dla niektórych wyrobów sprzedawanych w Wielkiej Brytanii. UKCA zastąpiło oznakowanie CE w związku z Brexitem i wyjściem Wielkiej Brytanii z Europejskiego Obszaru Gospodarczego

    2. Instrukcja

Polska wersja instrukcji językowej powinna być zawsze dołączona do grzałki i zawierać informacje dotyczące: podłączenia i konserwacji, objaśnienia symboli graficznych, maksymalnej głębokości zanurzenia grzałki, bezpieczeństwa, a także datę wydania i numer identyfikacyjny.

   3. Sprawny termostat

Na rynku dostępne są grzałki z elektronicznymi i mechanicznymi termostatami. Testy Aquaela wskazują na znaczną przewagę grzałek z elektronicznymi termostatami nad tymi wyposażonymi w termostaty mechaniczne. Przede wszystkim, pierwsze z wymienionych, są bardziej precyzyjne: już niewielkie obniżenie temperatury wody w akwarium automatycznie rozpoczyna pracę grzałki i podwyższa ją do zaprogramowanej. Dzięki temu, mieszkańcy akwarium nie są narażani na stres związany z dużymi zmianami temperatury. Po drugie, grzałki wyposażone w elektroniczne termostaty są trwalsze. Posiadają mikroprocesorowe układy sterowania i ustawiania temperatury, a specjalistyczne oprogramowanie czuwa nad ich precyzją i bezawaryjnością. Mechanizm działania termostatów mechanicznych tzw. bimetalowych opiera się z kolei na wrażliwości zastosowanych metali na różnice temperatury. Wzrost i spadek temperatury powoduje rozwieranie lub zwieranie ich styków. Po wielu cyklach pracy termostatu może nastąpić stałe zwarcie jego styków, co spowoduje ciągłą pracę grzałki i w konsekwencji przegrzanie wody w akwarium. Oprócz rodzaju zastosowanego mechanizmu, na sprawność termostatu wpływ ma także jego właściwa kalibracja. Grzałki renomowanych producentów są precyzyjnie kalibrowane, co daje gwarancję, że rzeczywista temperatura wody w akwarium będzie odpowiadała temperaturze nastawionej na grzałce.

   4. Moc grzałki

Dobra jakościowo grzałka daje także gwarancję tego, że jej deklarowana moc jest zgodna z rzeczywistą. Co to oznacza dla użytkowników? Kolejny raz daje pewność uzyskania pożądanej temperatury wody w akwarium. Jeśli moc grzałki jest niższa bądź wyższa od deklarowanej przez producenta sprzętu, to jej praca może doprowadzić do niedogrzania lub przegrzania zbiornika. Ma to oczywiście kolosalne znaczenie dla dobrostanu wrażliwych na temperaturę zwierząt akwariowych.

    5. Grubość szkła

Wpływa znacząco na bezpieczeństwo użytkowania grzałek. Zbyt cienka ścianka urządzenia (do 2 mm) sprawia, że może być ono podatne na pęknięcia podczas serwisu akwarium albo uszkodzone przez jego większych mieszkańców. Dobre grzałki akwariowe mają nawet 2,5 mm grubości co znacznie zwiększa ich bezpieczeństwo. Warto zwrócić uwagę, że problem ten nie występuje w przypadku grzałek plastikowych i przepływowych.

     6. Stopień szczelności IPX8

Wiemy już z części o oznaczeniach na tabliczce znamionowej, czym jest stopień szczelności oraz jak się go graficznie wyraża. Warto wiedzieć też, że

produkty o najwyższej klasie wodoodporności oznacza się parametrem IPX 8 co oznacza, że jest to sprzęt przeznaczony do permanentnego zanurzenia w warunkach wskazanych przez producenta. Należy więc zawsze upewnić się czy grzałka, którą zamierzamy kupić posiada wskazane oznaczenie  i aby mieć pewność jej bezpieczeństwa, używać zgodnie z wytycznymi określonymi w instrukcji obsługi.

Podsumowanie

Należy zawsze mieć na uwadze, że grzałka to urządzenie elektryczne, przeznaczone do stałego kontaktu z wodą i żywymi organizmami.  Musi zatem cechować się wysokimi standardami bezpieczeństwa i jakością działania.

Testy Działu Badań i Rozwoju Aquael przeprowadzone w 2022 roku na kilkunastu dostępnych na rynku modelach grzałek do akwarium pokazały,  że nie każde tego typu urządzenie dostępne na rynku jest w stanie zapewnić optymalne warunki termiczne, wysokie standardy bezpieczeństwa i odpowiedni pobór mocy. Oczywiście zwykli konsumenci mają ograniczone możliwości weryfikowania jakości pracy grzałek oraz deklarowanych na opakowaniach informacji. To co powinno jednak stanowić pierwszą weryfikację sprzętu, pod względem  bezpieczeństwa i jakości to obecność odpowiedniego oznaczenia na tabliczce znamionowej i informacji w instrukcji obsługi. Jeśli producent nie zadał sobie trudu dodania ich do produktu to powinno nas to zastanowić.

Inne, trudniejsze do samodzielnej weryfikacji informacje możemy postarać się uzyskać od sprzedawców.

Jeśli jednak nie chcemy bądź nie mamy możliwości dostatecznego zgłębienia wiedzy na temat grzałek akwariowych, zdajmy  się na renomę producenta sprzętu akwarystycznego i po prostu cieszmy naszą pasją.  Uznanie i wieloletnia obecność na rynku świadczą o tym, że dana firma wykonuje dobry jakościowo, bezpieczny sprzęt, któremu można ufać. Różnice w cenach urządzeń tracą na znaczeniu, jeśli można mieć gwarancję, że dany produkt cechuje bezpieczeństwo, wysoka jakość i że będzie on dobrze służył latami.