Fosfor (P-PO4) – niedobory w akwarium

Każdy akwarysta z pewnością prędzej czy później będzie musiał zmierzyć się z problemem zbyt małej lub zbyt dużej ilością makro- i mikroelementów w wodzie akwariowej. Część tego typu kłopotów wymaga wymiany wody i przymus cyklicznego stosowania pewnych środków zapobiegawczych, a inne mogą w efekcie doprowadzić do całkowitego zniszczenia cennych roślin. Fosforany w akwarium odgrywają bardzo istotną rolę, gdyż ich zbyt mała ilość może zahamować wzrost roślin, a zbyt duża wywołać szereg innych trudności, na czele z niedoborem innych mikroelementów, takich jak Fe, Mg i Zn. Nie bez powodu wielu akwarystów uznaje nadmiar i niedobór fosforu za największy problem w swoich zbiornikach akwariowych. Warto poznać ten pierwiastek znacznie bliżej.

Czym skutkują i jak objawiają się niedobory mikro- i makroelementów w zbiorniku akwariowym?

Sztuczne zbiorniki akwariowe są narażone na popełnienie pewnych błędów, których nie da się uniknąć. Jednym z nich jest zbyt duża lub zbyt mała ilość pierwiastków znajdujących się w wodzie akwariowej. Kłopot ten, mimo jego powszechności, jest bardzo trudnym tematem nawet dla profesjonalnych akwarystów, gdyż wahania zawartości poszczególnych pierwiastków i mogą dawać takie same objawy. Właśnie z tego powodu szczególnie istotne staje się prowadzenie stałej i ciągłej obserwacji, a także używanie wyłącznie sprawdzonych specyfików chemicznych i biologicznych stosowanych w akwariach. Czasami różnice pomiędzy brakiem jednego, a drugiego pierwiastka, mogą być na tyle małe, że są zupełnie niezauważalne dla początkującego akwarysty.

Przyczyn wystąpienia niedoborów pierwiastków w wodzie akwariowej jest bardzo wiele, wszystkie mają jednak podłoże w działaniu samego akwarysty. Najczęściej spotykaną przyczynę niedoborów stanowią przede wszystkim: obecność związków toksycznych w wodzie akwarystycznej, brak prawidłowego oświetlenia, a nawet zastosowanie nieprzebadanych i niewłaściwych środków chemicznych, leków, antybiotyków oraz innych przyczyn.

Poznaj podstawowe pierwiastki w wodzie akwariowej

Wśród wielu pierwiastków znajdujących się w wodzie akwariowej warto wymienić między innymi węgiel, który jest przez akwarystów uznawany za super makroelement, a także azot, potas, fosfor, wapń, siarkę czy magnez. Są to makroelementy o szczególnie dużym znaczeniu dla rozwoju roślin. Podobnie istotne są mikroelementy w postaci chloru, żelaza, cynku oraz miedzi, boru, niklu czy molibdenu. Brak fosforu jest bardzo poważny w skutkach, dlatego zdecydowanie warto przyjrzeć się temu pierwiastkowi z bliska.

Fosfor – pierwiastek o kluczowym znaczeniu

Fosfor PO4 w akwarium to makroelement, bez którego prawidłowy rozwój roślin jest całkowicie niemożliwy. Ma kluczowe znaczenie zarówno w rozwoju roślin akwarystycznych, jak i w ich anabolizmie oraz katabolizmie, dlatego nadmiar i niedobór fosforu w efekcie przyczynia się do znacznego pogorszenia warunków życiowych dla roślin. Bywa uznawany przez akwarystów za jeden z czterech najważniejszych pierwiastków, gdyż jego wpływ na funkcjonowanie zbiornika akwariowego jest bardzo duży. Fosfor doskonale się rozpuszcza w wodzie i zasila szeregi mobilnych pierwiastków, dlatego też objawy jego zbyt małej ilości widać przede wszystkim w starych elementach roślin, liściach i łodygach.

Skutki niedoboru i nadmiaru fosforu w zbiorniku mogą być dotkliwe

Brak fosforu w akwarium ma bardzo wiele destrukcyjnych skutków względem bytujących w nim roślin, dlatego tak ważne jest, aby stale kontrolować jego ilość. Wśród wielu problematycznych skutków warto wymienić np. całkowite zahamowanie wzrostu roślin, co jest pierwszym objawem braku tego pierwiastka w wodzie akwariowej i pozostawia czas na reakcję akwarystom. Kolejnym efektem braku PO4 w akwarium jest całkowite zniszczenie liści, poczynając od najstarszych. Niestety efekty mogą być różnorodne. Jedne rośliny reagują na brak fosforu w akwarium pojawieniem się nieregularnych dziur na powierzchni liści lub niewielkimi ogniskami gnicia, a inne z kolei nieregularnym gniciem jednej strony liścia, podczas gdy druga pozostaje względnie zdrowa. Wierzchołki liści również dają znać o niedoborze fosforu i to one mogą być podstawą do uważnej obserwacji. Warto tu wyróżnić przede wszystkim ich zabarwienie się na kolor zbliżony do czerwieni. Efekt ten jest dobrze widoczny już na pierwszy rzut oka. Nadmiar fosforu jest wbrew pozorom dla roślin zupełnie neutralny, jednak jego zbyt wysoka ilość w stosunku do innych składników może wywoływać niedobór np. cynku, żelaza czy miedzi.

Zawsze warto jak najdokładniej obserwować swoje rośliny i cyklicznie przeglądać ich liście, zarówno te młode jak i starsze, w celu uzyskania jak największej ilości czasu na podjęcie szybkiego działania. Jeśli zauważysz jakiekolwiek objawy uszkodzenia liści – reaguj w porę. Wielu akwarystów o braku PO4 w akwarium dowiaduje się zbyt późno i w efekcie traci swoje rośliny. Warto tego uniknąć, gdyż niedobór fosforu i nadmiar fosforu są niebezpiecznymi zjawiskami dla życia i zdrowia każdej rośliny znajdującej się w sztucznym zbiorniku wodnym.