Niedobory mikro- i makroelementów u roślin akwariowych

Niedobory u roślin akwariowych to w akwarystyce jeden z najważniejszych problemów, z którym borykają się zarówno początkujący, jak i zaawansowani akwaryści. Niestety uniknięcie kłopotu ze zbyt małą ilością mikro i makroelementów w akwarium jest trudne, aby nie rzec niemożliwe, dlatego warto poznać sposoby walki z tą przypadłością i zastosować je w przypadku swojego akwarium. Warto także prowadzić obserwację – szybkie zauważenie niedoborów daje dużo czasu na reakcję i na poprawę stanu rzeczy, bez konieczności ponownego aranżowania całego zbiornika akwariowego nowymi roślinami.

Niedobory bywają bardzo uciążliwe i problematyczne

Wielu początkujących akwarystów ma niemały problem ze zdiagnozowaniem niedoborów i chorób roślin, dlatego w konsekwencji reagują oni na pojawiające się niepokojące sygnały zdecydowanie zbyt późno. Skutek? Duże straty w roślinności i ogromne trudności z utrzymaniem fauny i flory. Z reguły podstawowym powodem tego typu zdarzeń jest brak odpowiedniej pielęgnacji zbiornika. Wiąże się to ze stosowaniem nieprzebadanych i niezdrowych dla ryb oraz roślin środków chemicznych i biologicznych, suplementów, antybiotyków i witamin, a także z nieprawidłowym światłem o niewłaściwej barwie czy też toksycznymi składnikami odżywczymi. Nie bez znaczenia jest ponadto brak odpowiedniej ilości dwutlenku węgla i podłoże niedostosowane do konkretnego gatunku ryb i roślin oraz niedobór składników odżywczych. Jak widać, choroby roślin są zależne od wielu parametrów wody, dlatego warto prowadzić obserwacje i działać błyskawicznie. Zauważyłeś gnijące rośliny, zżółknięte liście czy karłowaty kształt nowych liści? Reaguj!

Podstawowy podział mikro- i makroelementów w akwarium

Mikro i makroelementów w akwarium znajduje się bardzo wiele, dlatego akwaryści rozróżniają je zależnie od wielkości cząsteczki oraz od ich wpływu na rośliny znajdujące się w zbiorniku. Pierwiastki dzielą się przede wszystkim na mobilne i niemobilne. Wśród niemobilnych należy wymienić bor, wapń, siarkę, mangan, miedź czy żelazo, do mobilnych zaliczają się natomiast fosfor, potas, magnez oraz tytułowy azot (N). Pierwiastki niemobilne pozostają w bezruchu i nie przemieszczają się w obrębie danego akwarium, podczas gdy mobilne mogą zmieniać swoje położenie. W efekcie niedobór pierwiastków niemobilnych widać po dewastacji młodych liści i innych elementów roślinnych, a niedobór pierwiastków mobilnych po starych i dojrzałych już liściach.

Niedobory makro- i mikroelementów w praktyce

Niedobory roślin akwariowych różnią się zależnie od ich rodzaju, wariantu czy czasu, dlatego warto je podzielić na pojedyncze makroelementy.

Dla przykładu niedobory azotu widać przeważnie na starych liściach, które sukcesywnie żółkną, a w przypadku przekroczenia krytycznego niedoboru ostatecznie ulegają nekrozie, czyli obumarciu. Dysproporcja zauważalna jest przede wszystkim przy bezpośrednim porównaniu nowych liści ze starymi – różnice w ich barwie mogą być zaskakująco duże. Nie bez znaczenia są także zaburzenia wzrostu. Podobnie działa również na rośliny brak siarki.

Niedobory magnezu również objawiają się żółknięciem liści. W tym przypadku jednak proces żółknięcia dotyka głównie ich zewnętrznych krawędzi, w środku z reguły pozostają zielone. To stosunkowo duża i łatwo zauważalna różnica względem niedoboru azotu, którego brak działa dosłownie całe liście.

Niedobory potasu są podobne w skutkach. Liście, tak jak w przypadku niedoboru magnezu i azotu, ulegają żółknięciu i po pewnym czasie całkowicie odpadają. Podstawową różnicą względem obu powyższych pierwiastków jest to, że niedobór potasu widać także po niewielkich, brunatnych plamkach martwiczych, które mogą pojawić się na liściach objętych chorobą. Warto też zaobserwować brak potasu wcześniej – liście są atakowane od wierzchołka lub brzegu, nie od wnętrza.

Niedobór fosforu zauważysz po całkowitym zahamowaniu wzrostu czy zabarwieniu liści niektórych roślin akwariowych na charakterystyczny, lekko różowy bądź purpurowy kolor. Żółknięcie liści jest także objawem małej ilości żelaza, jednak w tym przypadku części liści tuż przy żyłkach są w dalszym ciągu zielone. Brak boru skutkuje brązowymi plamkami, podobnie jak niedobór potasu, a przy nieprawidłowej ilości miedzi można zauważyć marszczenie się obrzeży liści.

Jak zapobiec chorobom roślin?

Niedobory u roślin akwariowych oraz choroby są powszechnymi zjawiskami, które prędzej czy później dotkną każdego akwarystę. Podstawą jest jak najszybsza reakcja. Obserwuj koniecznie swoje rośliny akwariowe i reaguj na jakiekolwiek zmiany w liściach dotyczących ich koloru czy prędkości wzrostu. Z reguły wszelkie problemy, takie jak żółknięcie liści czy gnicie, można dość szybko zidentyfikować na podstawie bieżącej obserwacji. Trudniejsze jest rozpoznanie brakującego pierwiastka. Niedobory azotu, magnezu, potasu czy innych makro i mikroelementów nie są końcem świata – wymagają jednak walki za pomocą odpowiednich środków i z użyciem właściwych specyfików, które są w stanie zwalczyć te kłopoty.